Wat is schermleessoftware en hoe werkt het?

Schermleessoftware is een programma dat digitale tekst omzet naar spraak of braille, zodat mensen die blind of slechtziend zijn zelfstandig met computers en smartphones kunnen werken. De software leest alles voor wat er op je scherm staat, van websites en documenten tot e-mails en apps. Hiermee kun je dezelfde taken uitvoeren als iedereen, of je nu aan het werk bent, studeert of gewoon online informatie zoekt.

Wat is schermleessoftware precies en wie gebruikt het? #

Schermleessoftware, ook wel een schermlezer genoemd, is technologie die digitale informatie toegankelijk maakt voor mensen met een visuele beperking. Het programma scant de inhoud van je scherm en zet deze om in gesproken tekst via een computerstem, of in braille via een brailleleesregel die je aansluit op je computer of laptop.

Deze software wordt gebruikt door mensen die blind zijn, maar ook door mensen die slechtziend zijn en moeite hebben met het lezen van tekst op een scherm. Sommige gebruikers combineren een schermlezer met vergrotingssoftware, waarbij alles op het computerscherm wordt vergroot terwijl tegelijkertijd belangrijke informatie wordt voorgelezen.

Schermlezers zijn niet alleen handig voor persoonlijk gebruik. Ze maken het mogelijk om professioneel aan het werk te gaan in allerlei functies, van klantenservice en administratie tot IT en contentcreatie. Door de juiste hulpmiddelen te gebruiken, kunnen mensen met een visuele beperking net zo zelfstandig en productief werken als ieder ander.

Hoe werkt een schermlezer eigenlijk? #

Een schermlezer werkt door de structuur van digitale content te analyseren en deze informatie om te zetten in geluid of tastbare braille. Het programma communiceert met je besturingssysteem en leest alles wat er op je scherm gebeurt, van tekst en knoppen tot menu’s en meldingen.

Het proces verloopt als volgt:

• Scannen van content: de schermlezer analyseert de HTML-structuur van websites of de opmaak van documenten
• Interpreteren van elementen: het programma herkent koppen, links, formulieren en andere onderdelen
• Omzetten naar spraak of braille: de informatie wordt voorgelezen of weergegeven op een brailleleesregel
• Navigatie via toetsenbord: je beweegt door content met sneltoetsen in plaats van een muis
• Focus-indicatie: de software houdt bij waar je bent op de pagina en welk element actief is

De effectiviteit van een schermlezer hangt sterk af van hoe goed een website of applicatie is gebouwd. Goed gecodeerde websites met duidelijke koppenstructuur en alternatieve teksten voor afbeeldingen zijn veel toegankelijker dan slecht gestructureerde pagina’s.

Je bedient een schermlezer volledig met je toetsenbord. Door combinaties van toetsen te gebruiken, kun je snel door teksten navigeren, naar specifieke koppen springen of lijsten met links bekijken. Dit maakt werken met een visuele beperking efficiënt en overzichtelijk.

Welke schermleessoftware is er beschikbaar? #

Er zijn verschillende schermlezers beschikbaar, zowel gratis als betaald, voor verschillende apparaten en besturingssystemen. De keuze hangt af van je voorkeuren, budget en het platform waarop je werkt.

NVDA (NonVisual Desktop Access) is een populaire gratis schermlezer voor Windows. Het programma wordt veel gebruikt omdat het goed werkt met de meeste websites en applicaties, en omdat je het gratis kunt downloaden en gebruiken.

JAWS (Job Access With Speech) is een uitgebreide betaalde schermlezer voor Windows. Het biedt veel geavanceerde functies en wordt vaak gebruikt in professionele werkomgevingen. JAWS werkt goed met complexe software zoals spreadsheets en databases.

VoiceOver is de ingebouwde schermlezer van Apple, beschikbaar op Mac, iPhone en iPad. Je hoeft niets extra’s te installeren, en het werkt naadloos samen met alle Apple-apparaten en apps. Met sneltoetsen zoals Alt Esc kun je geselecteerde tekst laten voorlezen.

TalkBack is de schermlezer voor Android-smartphones en tablets. Ook dit is standaard beschikbaar op je apparaat en maakt het mogelijk om je telefoon volledig te bedienen zonder het scherm te hoeven zien.

Narrator is de ingebouwde schermlezer van Windows. Hoewel deze minder uitgebreid is dan NVDA of JAWS, biedt het basisfunctionaliteit voor dagelijks gebruik.

Welke schermlezer het beste bij je past, hangt af van je werkzaamheden en persoonlijke voorkeuren. Veel gebruikers proberen verschillende opties uit voordat ze een definitieve keuze maken.

Wat kun je allemaal doen met schermleessoftware? #

Met schermleessoftware kun je veel meer dan alleen teksten laten voorlezen. De software maakt het mogelijk om vrijwel alle digitale taken zelfstandig uit te voeren, zowel privé als op het werk.

Je kunt websites navigeren en online informatie zoeken, net als iedereen. De schermlezer leest koppen, links en teksten voor, en je springt met sneltoetsen snel naar de informatie die je nodig hebt. Online winkelen, bankieren of nieuwsartikelen lezen zijn allemaal mogelijk.

Documenten lezen en bewerken gaat ook prima met een schermlezer. Of het nu gaat om Word-documenten, PDF-bestanden of spreadsheets, de software leest de inhoud voor en helpt je bij het maken van aanpassingen. Veel mensen met een visuele beperking werken in administratieve functies en gebruiken dagelijks Excel of andere kantoorprogramma’s.

E-mail versturen en ontvangen, vergaderingen bijwonen via videobelsoftware, en communiceren via chat-apps zijn allemaal taken die je met een schermlezer kunt uitvoeren. Door toegankelijke software en de juiste instellingen kun je volledig meedoen in digitale communicatie.

Ook professionele taken zoals programmeren zijn mogelijk met schermleessoftware. Veel developers die blind of slechtziend zijn schrijven code en bouwen websites en applicaties. De schermlezer leest de code regel voor regel voor, en met de juiste tools kun je precies horen waar je bent in je document.

Het idee dat mensen met een visuele beperking beperkt zijn in wat ze digitaal kunnen doen, klopt dus niet. Met de juiste hulpmiddelen en een goed ingerichte werkomgeving kun je in vrijwel elk vakgebied aan de slag.

Hoe maak je een website toegankelijk voor schermlezers? #

Een toegankelijke website is goed gestructureerd en voorziet alle content van de juiste informatie, zodat schermlezers alles correct kunnen interpreteren en voorlezen. Dit vraagt om aandacht bij het bouwen en ontwerpen van digitale omgevingen.

Gebruik semantische HTML. Dat betekent dat je de juiste HTML-elementen gebruikt voor hun bedoelde doel: koppen voor koppen, lijsten voor lijsten, en knoppen voor knoppen. Dit helpt schermlezers om de structuur van je pagina te begrijpen.

Voeg alt-teksten toe aan afbeeldingen. Een alt-tekst is een korte beschrijving van wat er op een afbeelding staat. Schermlezers lezen deze tekst voor, zodat gebruikers weten welke visuele informatie er wordt getoond. Zonder alt-tekst slaat de schermlezer afbeeldingen over.

Zorg voor een logische koppenstructuur. Gebruik H1 voor de hoofdtitel, H2 voor subtitels, en H3 voor sub-subtitels. Schermlezers gebruiken deze koppen om door de pagina te navigeren, dus een goede structuur maakt je content veel toegankelijker.

Maak alles bedienbaar met het toetsenbord. Gebruikers van schermlezers werken met sneltoetsen, niet met een muis. Zorg dat alle functies, links en formulieren bereikbaar zijn via het toetsenbord.

Gebruik ARIA-labels waar nodig. ARIA (Accessible Rich Internet Applications) helpt om extra informatie toe te voegen aan elementen die anders onduidelijk zijn voor schermlezers. Gebruik dit bijvoorbeeld voor interactieve componenten of dynamische content.

Test je website met een schermlezer. De beste manier om te weten of je website toegankelijk is, is door het zelf uit te proberen. Zet een schermlezer aan en probeer je website te gebruiken zonder naar het scherm te kijken. Je ontdekt dan snel waar verbeteringen nodig zijn.

Toegankelijkheid is geen eenmalige actie, maar een onderdeel van hoe je digitale content bouwt en onderhoudt. Het vraagt bewustzijn en aandacht, maar maakt je website bruikbaar voor veel meer mensen.

Waarom is schermleessoftware belangrijk voor werk? #

Schermleessoftware maakt het mogelijk dat mensen die blind of slechtziend zijn zelfstandig kunnen werken en carrière kunnen maken. Zonder deze technologie zouden veel banen ontoegankelijk zijn, omdat vrijwel elk werk tegenwoordig digitaal verloopt.

Door de juiste hulpmiddelen te gebruiken, kunnen professionals met een visuele beperking dezelfde taken uitvoeren als hun collega’s. Ze kunnen e-mails beantwoorden, rapporten schrijven, data analyseren en klanten helpen. De software zorgt voor onafhankelijkheid en productiviteit.

Voor werkgevers betekent toegankelijke software dat ze toegang krijgen tot een groter talentpool. Er zijn veel gekwalificeerde professionals met een visuele beperking die op zoek zijn naar werk. Door je digitale werkomgeving toegankelijk te maken, kun je deze mensen aannemen en benutten wat ze te bieden hebben.

Het implementeren van schermleessoftware en toegankelijke systemen is ook een wettelijke verantwoordelijkheid. Organisaties moeten zorgen voor een inclusieve werkplek waar iedereen kan meedoen. Dit betekent dat je niet alleen de software beschikbaar stelt, maar ook dat je websites, intranet en werksystemen toegankelijk zijn.

Een toegankelijke werkplek gaat verder dan alleen technologie. Het vraagt ook om begrip en bewustzijn bij collega’s. Wanneer je team weet hoe schermlezers werken en waarom toegankelijkheid belangrijk is, ontstaat er een omgeving waarin iedereen zich welkom voelt en optimaal kan functioneren.

De investering in toegankelijke technologie loont. Medewerkers die de juiste ondersteuning krijgen, blijven langer en zijn productiever. Ze brengen unieke perspectieven en vaardigheden mee die je organisatie versterken.

Hoe helpt Ctalents met schermleessoftware en toegankelijkheid? #

Wij verbinden professionals die blind of slechtziend zijn met werkgevers die écht inclusief willen werken. Daarbij helpen we beide partijen om de werkplek zo toegankelijk mogelijk te maken, zodat iedereen optimaal kan functioneren.

Wanneer je via ons aan het werk gaat, zorgen we voor de juiste hulpmiddelen. We werken samen met partners zoals Babbage, die een quickscan uitvoeren om te onderzoeken welke hulpmiddelen het beste bij jou passen. Denk aan vergrotingssoftware, spraaksoftware, beeldschermloepen, voorleesapparaten of brailleleesregels. De resultaten nemen we mee in ons werkplekonderzoek, zodat je goed voorbereid start.

Voor werkgevers bieden we advies en ondersteuning bij het creëren van toegankelijke digitale werkomgevingen:

• Advies over het implementeren van schermleessoftware en andere hulpmiddelen
• Begeleiding bij het toegankelijk maken van websites, intranet en werksystemen
• Inspiratiesessies waarin collega’s kennismaken met de nieuwe medewerker en vragen kunnen stellen
• Ondersteuning bij het aanvragen van hulpmiddelen via leveranciers of het UWV
• Continue begeleiding na plaatsing, zodat eventuele knelpunten snel worden opgelost

We geloven dat werk voor blinden en slechtzienden niet gaat om wat iemand niet kan, maar juist om de unieke kracht en toegevoegde waarde die iemand meebrengt. Door de juiste technologie en ondersteuning te bieden, zorgen we dat talenten zich maximaal kunnen ontwikkelen.

Ben je op zoek naar een baan waarin je in je kracht staat? Of wil je als werkgever toegang tot gekwalificeerd talent en een echt inclusieve werkplek creëren? Neem contact met ons op en ontdek wat we voor je kunnen betekenen.