Welke verplichtingen hebben werkgevers onder de Wet banenafspraak?

De Wet banenafspraak verplicht werkgevers met 25 of meer medewerkers om arbeidsplaatsen te creëren voor mensen met een arbeidsbeperking. Je moet een bepaald percentage van je personeelsbestand invullen met deze doelgroep. Voldoe je niet aan deze regels? Dan riskeer je boetes van het UWV. We bespreken alle verplichtingen, doelgroepen en praktische tips om te voldoen aan de wet banenafspraak.

Wat is de Wet banenafspraak en voor welke werkgevers geldt deze? #

De Wet banenafspraak is Nederlandse wetgeving die werkgevers met 25 of meer medewerkers verplicht om mensen met een arbeidsbeperking aan te nemen. De wet geldt voor alle werkgevers in de marktsector en is ingevoerd om de arbeidsparticipatie van kwetsbare groepen te verhogen.

Deze wet is ontstaan uit de noodzaak om de hoge werkloosheid onder mensen met een arbeidsbeperking te bestrijden. Door werkgevers concrete verplichtingen op te leggen, wil de overheid ervoor zorgen dat deze groep meer kansen krijgt op de arbeidsmarkt.

Je valt onder de wet banenafspraak wanneer je bedrijf gemiddeld 25 of meer werknemers in dienst heeft. Het maakt niet uit of dit fulltime of parttime medewerkers zijn – alle arbeidscontracten tellen mee voor de berekening. Ook uitzendkrachten die langer dan zes maanden bij je werken, worden meegeteld.

De wet geldt specifiek voor de marktsector. Overheidsorganisaties vallen er niet onder, omdat zij andere regelingen hebben voor het aannemen van mensen met een arbeidsbeperking.

Welke doelgroepen vallen onder de Wet banenafspraak? #

Onder de banenafspraak doelgroep vallen mensen met een arbeidsbeperking die moeite hebben om werk te vinden. Dit zijn hoofdzakelijk Wajongers en mensen die vanwege hun beperking begeleiding nodig hebben bij het vinden en behouden van werk.

De belangrijkste doelgroepen zijn:

• Wajongers: jongeren die vanwege ziekte of beperking geen volledig inkomen kunnen verdienen
• Mensen met een visuele beperking die blind of slechtziend zijn
• Mensen met een auditieve beperking die doof of slechthorend zijn
• Mensen met autisme die ondersteuning nodig hebben op de werkplek
• Personen met andere arbeidsrelevante beperkingen die begeleid worden door het UWV

Belangrijk om te weten is dat niet elke persoon met een beperking automatisch onder de wet valt. De persoon moet geregistreerd staan bij het UWV als iemand met een arbeidsbeperking en begeleiding ontvangen bij het zoeken naar werk.

Het UWV bepaalt of iemand tot de doelgroep behoort. Als werkgever hoef je deze beoordeling niet zelf te maken – je kunt altijd navragen of een kandidaat onder de wet banenafspraak valt.

Hoeveel banen moet je als werkgever creëren volgens de wet? #

Als werkgever moet je zorgen dat minimaal 5% van je personeelsbestand bestaat uit mensen met een arbeidsbeperking. Deze quotumregeling wordt berekend over je totale aantal medewerkers en geldt als harde ondergrens die je moet behalen.

De berekening werkt als volgt: heb je 100 medewerkers, dan moet je minimaal 5 mensen met een arbeidsbeperking in dienst hebben. Bij 50 medewerkers zijn dat 2,5 arbeidsplaatsen – dit wordt afgerond naar 3 personen.

Het UWV controleert jaarlijks of je voldoet aan dit percentage. Zij kijken naar de situatie op 30 juni van elk jaar. Op die datum moet je aantoonbaar voldoen aan de 5%-norm.

Je kunt op verschillende manieren voldoen aan deze verplichting:

• Directe aanname van mensen uit de doelgroep
• Inhuur via een sociale werkvoorziening
• Samenwerking met beschutte werkplaatsen
• Detachering via gespecialiseerde bureaus

Let op: stagiaires en vrijwilligers tellen niet mee voor het behalen van je quotum. Het gaat om echte arbeidscontracten met een marktconform salaris.

Wat gebeurt er als je niet voldoet aan de Wet banenafspraak? #

Voldoe je niet aan de wet banenafspraak regels, dan legt het UWV je een boete op. Deze boete bedraagt ongeveer €5.000 per ontbrekende arbeidsplaats per jaar. De exacte hoogte hangt af van hoeveel arbeidsplaatsen je tekortkomt.

Het UWV controleert jaarlijks of werkgevers voldoen aan hun verplichtingen. Zij gebruiken gegevens uit de polisadministratie en kunnen aanvullende informatie opvragen bij werkgevers.

De controle verloopt in stappen:

1. Het UWV stuurt een brief waarin staat hoeveel arbeidsplaatsen je moet realiseren
2. Je krijgt de kans om aan te tonen dat je wel voldoet
3. Kun je dit niet aantonen, dan volgt een boetebeschikking
4. Tegen deze beschikking kun je bezwaar maken

Naast de boete krijg je ook een naheffing voor de periode dat je niet voldeed aan de wet. Deze naheffing loopt door totdat je wel voldoet aan het vereiste percentage.

Het UWV houdt rekening met bijzondere omstandigheden. Kun je aantonen dat je actief hebt gezocht naar kandidaten maar niemand hebt kunnen vinden, dan kan de boete worden verminderd.

Hoe kun je als werkgever voldoen aan de banenafspraak? #

Je kunt op verschillende manieren voldoen aan je werkgever verplichtingen onder de wet banenafspraak. De meest directe manier is het aannemen van mensen uit de doelgroep, maar er zijn ook andere opties die meetellen voor je quotum.

Praktische strategieën om te voldoen aan de wet:

• Directe werving: Plaats vacatures bij het UWV en gespecialiseerde wervingsbureaus
• Samenwerking met bemiddelaars: Werk samen met organisaties die mensen met een arbeidsbeperking begeleiden
• Detachering: Huur mensen in via sociale werkvoorzieningen of gespecialiseerde detacheringsbureaus
• Werkplekanalyse: Bekijk welke functies geschikt zijn voor mensen met verschillende beperkingen

Belangrijk is dat je proactief te werk gaat. Wacht niet tot het UWV contact opneemt, maar zorg ervoor dat je tijdig voldoet aan je verplichtingen. Start bijvoorbeeld een half jaar voor de meetdatum van 30 juni met actieve werving.

Maak je werkplek toegankelijk waar nodig. Dit kunnen kleine aanpassingen zijn zoals een in hoogte verstelbaar bureau, maar ook grotere aanpassingen zoals geluidsdemping voor mensen met autisme.

Zorg voor goede begeleiding en training van je huidige medewerkers. Inclusief werken vraagt soms om een andere benadering, maar levert vaak verrassend positieve resultaten op.

Welke ondersteuning krijg je bij het aannemen van mensen met een arbeidsbeperking? #

Er is veel ondersteuning beschikbaar voor werkgevers die mensen met een arbeidsbeperking aannemen. Je krijgt financiële steun, praktische hulp bij werkplekaanpassingen en begeleiding tijdens het inwerkproces.

Financiële ondersteuning die je kunt krijgen:

• Loonkostensubsidie: Compensatie voor verminderde productiviteit, vaak tussen 20-70% van het loon
• No-riskpolis: Verzekering die ziektekostenrisico’s dekt gedurende de eerste jaren
• Proefplaatsing: Mogelijkheid om kandidaten eerst uit te proberen zonder risico
• Werkplekondersteuning: Vergoeding voor aanpassingen aan de werkplek of hulpmiddelen

Praktische ondersteuning omvat begeleiding bij het inwerkproces. Jobcoaches kunnen de eerste maanden meekijken en zowel jou als de nieuwe medewerker helpen bij de start. Deze begeleiding wordt vaak gratis aangeboden.

Ook krijg je advies over werkplekaanpassingen. Experts kunnen beoordelen welke aanpassingen nodig zijn en hoe je deze het beste kunt realiseren. Denk aan aangepaste software voor mensen met een visuele beperking of geluidsdemping voor mensen met autisme.

Het UWV heeft een speciale helpdesk voor werkgevers die vragen hebben over de wet banenafspraak. Hier kun je terecht voor informatie over procedures, subsidies en praktische tips.

De Wet banenafspraak biedt kansen om je team te versterken met gemotiveerde professionals die vaak unieke kwaliteiten meebrengen. Bij Ctalents helpen we inclusieve werkgevers bij het vinden van talent met een visuele of auditieve beperking of autisme. We begeleiden zowel werkgevers als kandidaten om tot succesvolle matches te komen die voldoen aan de wet banenafspraak en bijdragen aan een diverse, inclusieve werkomgeving.