Wat zijn de wettelijke verplichtingen rondom social return?

De wettelijke verplichtingen rondom social return zijn vastgelegd in de Aanbestedingswet en verplichten bedrijven bij bepaalde overheidsopdrachten om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kansen te bieden. Deze regels gelden voor opdrachten boven een bepaalde waarde en moeten bijdragen aan een inclusieve arbeidsmarkt door werkgelegenheid te creëren voor kwetsbare groepen.

Waarom zijn er wettelijke regels voor social return? #

De overheid heeft wettelijke regels voor social return ingevoerd om maatschappelijke waarde te creëren via overheidsopdrachten. Door deze regeling kunnen overheden hun inkoopkracht inzetten om werkgelegenheid te stimuleren voor mensen die moeilijk aan werk komen.

Het doel is duidelijk: de overheid wil voorkomen dat publiek geld alleen naar bedrijfsresultaten gaat, maar ook naar sociale impact. Door social return verplichtingen ontstaan er meer kansen voor mensen met een beperking, langdurig werklozen en andere groepen die een afstand hebben tot de arbeidsmarkt.

Deze wetgeving sluit aan bij het streven naar een inclusieve samenleving. Werkgevers worden aangemoedigd om sociaal ondernemerschap te omarmen en maatschappelijk verantwoord te handelen. Door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kansen te bieden, laten organisaties zien dat ze zich inzetten voor diversiteit en inclusie.

De regels zorgen ervoor dat overheidsgeld niet alleen economische, maar ook sociale waarde oplevert. Dit helpt om de werkloosheid onder kwetsbare groepen te verlagen en draagt bij aan een meer rechtvaardige arbeidsmarkt.

Wat houdt de wettelijke verplichting voor social return precies in? #

De wettelijke verplichting voor social return staat beschreven in de Aanbestedingswet die in 2016 is herzien. Deze wet stelt dat bij bepaalde overheidsopdrachten een percentage van de werkzaamheden moet worden uitgevoerd door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Concrete eisen uit de Aanbestedingswet zijn dat opdrachten kunnen worden voorbehouden aan organisaties waarvan minimaal 30% van het personeel bestaat uit personen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dit geldt voor opdrachten boven bepaalde drempelwaarden die variëren per type opdracht.

De regeling geldt voor verschillende soorten overheidsopdrachten, waaronder:

• Bouw- en infrastructuurprojecten
• Dienstverlening aan overheidsinstanties
• Leveringen van goederen aan de overheid
• Onderhoudswerkzaamheden

Overheden kunnen social return opnemen als gunningscriterium of als contractvoorwaarde. Ze kunnen ook gebruik maken van voorbehouden opdrachten, waarbij alleen organisaties met een PSO-certificaat mogen inschrijven.

Voor welke organisaties gelden deze verplichtingen? #

Social return verplichtingen gelden voor bedrijven en organisaties die overheidsopdrachten willen uitvoeren boven bepaalde drempelwaarden. Dit betreft niet alleen de hoofdaannemer, maar vaak ook onderaannemers die betrokken zijn bij het project.

De verplichtingen zijn van toepassing op:

• Bouwbedrijven bij infrastructuur- en bouwprojecten
• Dienstverleners die werken voor overheden
• Leveranciers van goederen aan overheidsinstanties
• Facilitaire dienstverleners
• Consultancybureaus met overheidsopdrachten

Er bestaan wel uitzonderingen. Kleine opdrachten onder de Europese drempelwaarden vallen vaak buiten de regeling. Ook kunnen overheden ervoor kiezen om social return niet op te nemen bij zeer gespecialiseerde opdrachten waar het moeilijk uitvoerbaar is.

Organisaties die al een PSO-certificaat hebben, kunnen aantonen dat ze structureel voldoen aan de eisen. Dit maakt het voor hen makkelijker om in te schrijven op voorbehouden opdrachten.

Hoe kun je voldoen aan de social return eisen? #

Er zijn verschillende manieren om te voldoen aan social return verplichtingen. De meest directe manier is het in dienst nemen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt voor het specifieke project of structureel binnen je organisatie.

Praktische mogelijkheden om aan de eisen te voldoen:

• Detachering van mensen met een auditieve beperking of visuele beperking via gespecialiseerde bureaus
• Samenwerking met sociale werkplaatsen voor onderdelen van het project
• Het aannemen van langdurig werklozen of mensen met een arbeidsbeperking
• Stages en leerwerkplekken aanbieden aan kwetsbare groepen
• Inkoop bij PSO-gecertificeerde leveranciers

Een effectieve aanpak is samenwerking met specialistische partners die ervaring hebben met het begeleiden van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Zij kunnen helpen bij het vinden van geschikte kandidaten en bieden ondersteuning tijdens het werkproces.

Het is belangrijk om social return niet te zien als een verplichting, maar als een kans om je team te versterken met gemotiveerde medewerkers die vaak zeer loyaal en nauwkeurig werken.

Wat gebeurt er als je niet voldoet aan de verplichtingen? #

Het niet naleven van social return verplichtingen kan verschillende gevolgen hebben, afhankelijk van hoe de verplichting is opgenomen in het contract. Bij contractbreuk kunnen er financiële sancties worden opgelegd of kan de opdracht worden beëindigd.

Mogelijke sancties zijn:

• Boetes of kortingen op de contractwaarde
• Uitsluiting van toekomstige aanbestedingen
• Contractbeëindiging in ernstige gevallen
• Reputatieschade bij andere overheden

De controle en handhaving verschilt per opdrachtgever. Sommige overheden voeren actief controles uit, terwijl andere meer vertrouwen op zelfrapportage. Het is daarom belangrijk om goede administratie bij te houden van je social return activiteiten.

Veel opdrachtgevers zijn bereid om mee te denken als je problemen ondervindt bij het voldoen aan de verplichtingen. Open communicatie over uitdagingen wordt vaak gewaardeerd en kan leiden tot alternatieve oplossingen.

Hoe kun je social return het beste aanpakken als werkgever? #

Een succesvolle aanpak van social return begint met goede voorbereiding en planning. Start al in de offertefase met het bedenken van een realistische social return strategie die past bij je organisatie en het specifieke project.

Praktische tips voor een succesvolle aanpak:

• Begin tijdig met het zoeken naar geschikte kandidaten of partners
• Investeer in begeleiding en coaching voor nieuwe medewerkers
• Zorg voor een inclusieve werkcultuur binnen je team
• Werk samen met gespecialiseerde detacheringsbureaus
• Houd goede administratie bij van je social return prestaties

Het vinden van de juiste partners is belangrijk. Zoek naar organisaties die ervaring hebben met het begeleiden van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en die kwaliteitsvolle matching kunnen bieden tussen kandidaten en functies. CTalents kan bijvoorbeeld helpen bij het vinden van gekwalificeerde professionals met een auditieve beperking of visuele beperking.

Zie social return als een investering in je organisatie. Veel werkgevers ontdekken dat medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt zeer gemotiveerd zijn en unieke kwaliteiten meebrengen die het team versterken.

Door social return goed aan te pakken, voldoe je niet alleen aan wettelijke verplichtingen, maar draag je ook bij aan een inclusievere arbeidsmarkt. Dit past bij de groeiende maatschappelijke verwachting dat bedrijven verantwoordelijkheid nemen voor sociale impact naast financiële resultaten. Organisaties zoals Ctalents ondersteunen dit proces door werkgevers te koppelen aan talent met een auditieve beperking of visuele beperking.