Social return voor beginners: alles wat je moet weten om te starten

Social return klinkt misschien ingewikkeld, maar het is eigenlijk heel toegankelijk. Het gaat over het creëren van werkgelegenheid voor mensen die verder van de arbeidsmarkt afstaan, zoals mensen met een auditieve of visuele beperking of autisme. Denk aan het als een win-win situatie: bedrijven krijgen toegang tot nieuwe talenten en dragen tegelijkertijd bij aan een inclusievere samenleving. In dit artikel nemen we je mee door alles wat je moet weten om met social return te starten, van de basis tot praktische eerste stappen.

Wat is social return precies? #

Social return, ook wel Social Return On Investment (SROI) genoemd, is een manier om meer werkgelegenheid te creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het verschil met traditionele bedrijfsvoering? Je kijkt niet alleen naar financiële winst, maar ook naar sociale winst.

Stel je voor: een gemeente geeft een opdracht voor het onderhoud van openbare ruimtes. In plaats van alleen te kijken naar de laagste prijs, stellen ze als voorwaarde dat een bepaald percentage van de medewerkers uit een doelgroep moet komen die normaal gesproken minder kansen krijgt op de arbeidsmarkt.

De klassieke vorm werkt vaak met percentages. Bijvoorbeeld 5% van de aanneemsom bij productlevering of 10% van de loonsom bij dienstverlening. Maar steeds meer organisaties kiezen voor hun eigen invulling, aangepast aan hun specifieke situatie en doelen.

Het mooie van social return is dat het verder gaat dan alleen een vinkje zetten. Het gaat om het daadwerkelijk benutten van unieke talenten die anders over het hoofd worden gezien. Mensen met een auditieve of visuele beperking brengen vaak andere perspectieven en vaardigheden mee die teams versterken.

Waarom kiezen steeds meer bedrijven voor social return? #

De redenen om voor social return te kiezen gaan verder dan alleen maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het brengt concrete voordelen met zich mee die direct merkbaar zijn in je organisatie.

Ten eerste krijg je toegang tot een breder talentspectrum. Mensen met een auditieve of visuele beperking of autisme hebben vaak specifieke vaardigheden ontwikkeld. Denk aan extreme nauwkeurigheid, sterke analytische vaardigheden, of het vermogen om patronen te herkennen die anderen missen.

Daarnaast verbetert social return je bedrijfsreputatie. Klanten en partners zien dat je bewust kiest voor inclusie. Dit is geen marketingtruc, maar een echte toegevoegde waarde die mensen waarderen en onthouden.

Ook de werknemerstevredenheid stijgt vaak. Teams die diverser zijn, presteren beter en zijn tevredener. Collega’s ervaren het als zinvol om bij te dragen aan een inclusievere werkomgeving. Het geeft een gevoel van trots en verbondenheid met de organisatie.

Voor veel bedrijven speelt ook mee dat steeds meer opdrachtgevers social return verplicht stellen. Door hier proactief mee aan de slag te gaan, vergroot je je kansen op nieuwe opdrachten en projecten.

Verschillende vormen van social return die je kunt toepassen #

Social return kun je op verschillende manieren invullen. Er is geen landelijk beleid, dus je hebt de vrijheid om een aanpak te kiezen die past bij jouw organisatie.

De meest directe vorm is inclusieve werving en detachering. Je neemt bewust mensen aan uit doelgroepen die verder van de arbeidsmarkt afstaan. Dit kunnen vaste contracten zijn, maar ook tijdelijke opdrachten of detacheringen.

Een andere optie is het aanbieden van stage- en leerplekken. Hiermee investeer je in de toekomst van mensen die net hun opleiding afronden en help je ze aan werkervaring. Dit is vooral geschikt voor organisaties die graag jonge talenten begeleiden.

Sociaal inkopen is ook een vorm van social return. Je kiest bewust voor leveranciers die zelf inclusief werken. Zo draag je indirect bij aan werkgelegenheid voor de doelgroep, zonder dat je zelf direct mensen hoeft aan te nemen.

Samenwerking met sociale organisaties biedt nog meer mogelijkheden. Je kunt workshops laten verzorgen, advies inkopen over toegankelijkheid, of ondersteuning krijgen bij het opstarten van inclusieve projecten.

Je eerste stappen richting social return #

Beginnen met social return hoeft niet overweldigend te zijn. Door stap voor stap te werk te gaan, bouw je een stevige basis op.

Start met het in kaart brengen van je huidige situatie. Welke functies heb je in je organisatie? Welke daarvan zijn geschikt voor mensen met een auditieve of visuele beperking? Denk aan administratieve functies, IT-werk, klantenservice, of analytische taken.

Vervolgens is het belangrijk om draagvlak te creëren binnen je team. Ga het gesprek aan met collega’s en leidinggevenden. Leg uit wat social return inhoudt en welke voordelen het biedt. Mensen hebben vaak vragen of onzekerheden, en die zijn volkomen begrijpelijk.

Een praktische tip: ga in gesprek met experts en mensen uit de doelgroep zelf. Zij kunnen je veel meer vertellen over wat wel en niet mogelijk is dan je zelf zou bedenken. Ask The Person (ATP) is hierbij een goede leidraad.

Begin klein met een pilotproject. Kies één functie of één tijdelijke opdracht om mee te starten. Dit geeft je de kans om ervaring op te doen zonder je direct groot te committeren.

Zoek ondersteuning bij gespecialiseerde organisaties. Zij kunnen je helpen bij werving, begeleiding, en het maken van eventuele werkplekaanpassingen. Je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden.

Veelgemaakte fouten bij social return en hoe je ze voorkomt #

Bij het opstarten van social return projecten komen organisaties vaak tegen dezelfde valkuilen. Door deze te herkennen, kun je ze van tevoren voorkomen.

Een veel voorkomende fout is het hebben van onrealistische verwachtingen. Social return is geen quick fix, maar een proces dat tijd en aandacht vraagt. Verwacht niet dat alles vanaf dag één perfect loopt. Geef jezelf en je nieuwe collega’s de ruimte om te wennen en te leren.

Daarnaast onderschatten veel organisaties het belang van goede voorbereiding. Je kunt niet zomaar iemand aannemen en hopen dat het goed gaat. Zorg voor een goede onboarding, denk na over eventuele aanpassingen, en bereid je team voor.

Een andere veelgemaakte fout is het niet betrekken van het bestaande team. Collega’s kunnen onzeker zijn over hoe ze moeten omgaan met een nieuwe collega met een beperking. Door dit bespreekbaar te maken en ruimte te geven voor vragen, voorkom je misverstanden en spanning.

Ook wordt vaak vergeten om de juiste ondersteuning te regelen. Denk aan toegankelijke software, aangepaste werkplekken, of begeleiding in de eerste periode. Deze investeringen zijn meestal beperkt, maar maken een groot verschil.

Ten slotte focussen sommige organisaties te veel op de beperking in plaats van op het talent. Ga uit van wat iemand wel kan, niet van wat niet mogelijk is. Deze mindshift is bepalend voor het succes van je social return project.

Hoe meet je het succes van je social return inspanningen? #

Het meten van succes bij social return gaat verder dan alleen cijfers tellen. Je wilt weten of je echte impact maakt en of je aanpak werkt.

Begin met heldere doelstellingen voordat je start. Wil je een bepaald aantal mensen uit de doelgroep in dienst nemen? Wil je de diversiteit in je team vergroten? Of gaat het je vooral om het bijdragen aan een inclusievere samenleving?

Kwantitatieve metingen zijn het meest voor de hand liggend. Hoeveel mensen heb je aangenomen? Hoeveel stage- of leerplekken heb je gecreëerd? Wat is je retentiepercentage? Deze cijfers geven een duidelijk beeld van je directe impact.

Maar vergeet de kwalitatieve aspecten niet. Hoe ervaren je nieuwe collega’s hun werk? Voelen ze zich welkom en gewaardeerd? En hoe reageert je bestaande team? Zijn ze positief over de samenwerking?

Ook de impact op je organisatie is meetbaar. Is de werknemerstevredenheid gestegen? Krijg je meer opdrachten binnen dankzij je inclusieve aanpak? Verbetert je reputatie als werkgever?

Praktische tools die je kunt gebruiken zijn medewerkerstevredenheidsonderzoeken, exit-interviews, en regelmatige evaluatiegesprekken. Ook feedback van klanten en partners geeft waardevolle inzichten.

Vergeet niet om je successen te vieren en te delen. Dit motiveert niet alleen je eigen team, maar inspireert ook andere organisaties om met social return aan de slag te gaan.

Social return is meer dan een verplichting of een trend. Het is een kans om je organisatie te versterken met nieuwe talenten en bij te dragen aan een inclusievere samenleving. Door stap voor stap te werk te gaan en te leren van ervaringen, bouw je een duurzame aanpak op die zowel jouw organisatie als de samenleving ten goede komt. Bij Ctalents helpen we werkgevers graag bij het vinden van het juiste talent en het succesvol implementeren van social return projecten. Zo maken we samen het verschil met inclusieve werving.